Patroni ulic, Honorowi Obywatele miast Krajny

Z okazji 14 rocznicy katastrofy smoleńskiej przypominamy film "Masia na Krajnie"

W 2014 roku upamiętniliśmy Marię Kaczyńską w Złotowie. Okolicznościowa tablica znajduje się na budynku przy ulicy ks. Domańskiego 27. Byłem pomysłodawcą tego wydarzenia oraz współorganizatorem towarzyszących uroczystości. Między innymi wraz z Kamilem Ceranowskich zaprezentowaliśmy film "Masia na Krajnie", który opowiada o związkach żony Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego z naszym regionem.

Jan Paweł II odpoczywał w naszym regionie. Niedaleko Tarnówki i Jastrowia (powiat złotowski) powstał pierwszy na świecie pomnik Papieża Polaka, który fakt ten upamiętnił. Miało to miejsce w 1979 roku.

Henryka Brodziaka poznałem kilkanaście lat temu. Przyznam, że z wielu względów darzyłem sympatią tego człowieka. Najbardziej za jego miłość do historii Krajny, w tym zwłaszcza za niezwykle ważne opracowanie "Czy to było wyzwolenie?", które dokumentowało zbrodnie sowietów na Ziemi Krajeńskiej w 1945 roku. Henryk Brodziak to także Honorowy Obywatel Miasta Krajenka. Nie tylko jednak z tego względu powinien budzić szersze zainteresowanie.

W Wyrzysku znajduje się most im. Ludwika Muzyczki. Oficjalne otwarcie tego obiektu, który nazwano na cześć przedwojennego starosty wyrzyskiego, miało miejsce w listopadzie 1994 r. Tym właśnie gestem, zapewne w sposób nieświadomy, doceniono również ten fragment w jego życiorysie, który dotyczył antykomunistycznej działalności. Ludwik Muzyczka należy bowiem do szerokiego panteonu konspiratorów, którzy podjęli walkę z sowieckim okupantem oraz kolaborującymi z nim polskojęzycznymi zdrajcami. Warto przy tym podkreślić, że jego życiorys obejmuje kilkadziesiąt lat działalności na rzecz Niepodległej Polski.

Powstanie Wielkopolskie to szczególny zryw narodowy w historii Polski. Jego wyjątkowość polega na tym, że był to czyn zbrojny zakończony sukcesem. Przy kolejnych obchodach rocznic (wybuch 27 grudnia 1918 - Poznań, symboliczne zakończenie 16 lutego 1919 – pokój w Trewirze) wspomina się z reguły polityków z nim związanych (np. Ignacego Jana Paderewskiego), jego dowódców (np. Stanisława Taczaka) i najważniejsze bitwy (np. o poznańską „Ławicę”). W cieniu tego pozostają zwykli żołnierze. Z reguły nie wymienia się ich z nazwiska. To sprawia, że pozostają anonimowi także w lokalnych społecznościach. Do tego grona należy Maksymilian Olszewski, którego dane personalne w dokumentach archiwalnych brzmią z niemiecka: Max Olschewski urodzony w Krojanke.

Jest współautorką znaku „Rodła” - symbolu Związku Polaków w Niemczech. Jej biografia jest niezwykle bogata. Zawiera również epizod związany z powojennym prześladowaniem przez komunistów. Kim była Janina Kłopocka? Przypominam jej historię z okazji setnej rocznicy utworzenia V Dzielnicy Związku Polaków w Niemczech, która przypada w 2023 roku.

Jesień 1939 roku zapisała się w dziejach ziem polskich przede wszystkim poprzez wiele tragicznych wydarzeń. Odzwierciedla to m.in. historia kilku miejscowości na Krajnie, w których niemieccy cywile mordowali swoich polskich sąsiadów. Przykładem Karolewo, Wysoka, Górka Klasztorna i Paterek. Krajniacy umierali także poza naszym regionem. Tragiczny finał jednej z takich historii rozegrał się w Białochowie koło Grudziądza, które oddalone jest o około 110 kilometrów od Wielkiego Buczka.

Gilotyna kojarzy się jednoznacznie z francuskimi socjalistami i wywołaną przez nich rewolucją, która pochłonęła tysiące ofiar. Kolejny przewrót tego typu, który nastąpił w 1917 roku w Rosji, również utożsamiany jest z terrorem. Symbolem tej rewolucji stał się strzał w potylicę. Natomiast zbrodnie niemieckich socjalistów, mowa o rządach Adolfa Hitlera, charakteryzowały komory gazowe. Oczywiście lewica w XX wieku sięgała także po wypróbowane wcześniej narzędzia. Na przykład Niemcy, nawiązując do francuskiej tradycji, używali gilotyny wobec skazanych na śmierć. Tak została zamordowana m.in. Maria Gąszczak – nauczycielka z Krajny, którą można postawić w panteonie Bohaterów Narodowych m.in. obok Danuty Siedzikównej pseudonim „Inka”