Historia regionu

Historia Krajny wciąż zawiera wiele niezapisanych kart. Ubogo wygląda zwłaszcza okres 1933-1945. Dość powiedzieć, że regionalne publikacje z reguły ograniczają się do ukazywania pozytywnego obrazu ówczesnych mieszkańców. Odnosi się to zwłaszcza do tych z niemieckim rodowodem. Dzieje się tak głównie z dwóch powodów. Po pierwsze, autorzy publikacji nie dysponują odpowiednią wiedzą. Po drugie, świadomie wpisują się w politykę historyczną, wedle której Niemcy byli ofiarami II wojny światowej. W ten właśnie sposób rozmywa się niemiecką odpowiedzialność za zbrodnie II wojny światowej. Proces ten można zaobserwować także w przypadku Krajny.

Film B. Wildera "Pół żartem, pół serio" uchodzi za jedną z najlepszych komedii w historii kina. Jego głównymi bohaterami są dwaj bezrobotni muzycy. Scenariusz filmu opiera się na tym, że Jerry (Jack Lennon) i Joe (Tony Curtis) przebierają się za kobiety i przyłączają do damskiego zespołu jazzowego. Podłożem tego kroku nie jest jednak promowana współcześnie fanaberia. Muzykom grozi śmiertelne niebezpieczeństwo. Szukają ich bezwzględni gangsterzy. Jerry i Joe byli bowiem przypadkowymi świadkami krwawych porachunków mafijnych w Dzień Świętego Walentego. Interesujący jest fakt, że scena ta nawiązywała do autentycznego wydarzenia z 1929 roku, w którym swój epizod zapisał m.in. gangster rodem z Krajenki.

Czy można oszukać przeznaczenie? To niewątpliwie dyskusyjne pytanie. Niektóre historie związane z Krajną zdają się jednak potwierdzać, że jest to możliwe. Takim przykładem są chociażby dzieje byłej mieszkanki Krajenki i jej rodziny.

Był jednym z najokrutniejszych zbrodniarzy na Krajnie w okresie II wojny światowej. Kazał rozerwać kobietę żywcem, inną zamordował chwilę po porodzie. Dopuścił się tez kilku gwałtów. Miał swój udział w torturowaniu i zabójstwie kilkudziesięciu osób. Okradał ludzi z ich dobytku. Lista jego zbrodni i ofiar jest bardzo długa. Znajdują się na niej także osoby noszące moje nazwisko. Kilka lat po wojnie zawisł na szubienicy. Czy spotkała go sprawiedliwa kara? Czy wobec takiej osoby można poczuć chociaż gram współczucia?

W Margoninie odbył się wernisaż wystawy poświęconej ppłk. Kazimierzowi Jankowskiemu oraz Bitwie warszawskiej 1920. Kazimierz Jankowski urodził się 4 lutego 1894 roku w Margoninie, zmarł 18 sierpnia 1920 koło Pułtuska. Był pilotem Wojska Polskiego, służył w stopniu sierżanta, jednak za swoją waleczność został pośmiertnie mianowany podporucznikiem Wojsk Lotniczych.

Karolewo położone jest koło Więcborka. Nazwa tej miejscowości zapewne niewiele mówi mieszkańcom powiatu złotowskiego. Warto jednak odwiedzić to miejsce. Można bowiem uznać je za symboliczny pomnik martyrologii mieszkańców Krajny w okresie II wojny światowej. W 1939 roku niemieccy cywile zamordowali tu, zazwyczaj w niezwykle okrutny sposób, około 2000 Polaków. Wśród ofiar można odnaleźć również osoby, które przyszły na świat w Złotowie i innych częściach zachodniej Krajny.

1 września obchodzić będziemy rocznicę najazdu Niemiec i Słowacji na Polskę. Przy tej okazji media głównego nurtu tradycyjnie będą skupione jedynie na pierwszym z wymienionych agresorów. Będzie mowa o Westerplatte i innych miejscach, w których polska obrona stawiła czoła niemieckiemu najeźdźcy. Ta narracja zapewne uzupełniona zostanie informacją o pakcie Ribbentrop – Mołotow i sowieckim ataku na Polskę w dniu 17 września. Można założyć z dużym prawdopodobieństwem, że nie pojawią się w tym dniu słowa o agresji Słowacji i Litwy, której wojska 28 października 1939 roku zajęły Wilno i część przylegających do tego miasta terenów. Podobnie pominięty zostanie temat antypolskich wystąpień ze strony mniejszości narodowych. W przypadku Krajny mowa o Niemcach. Ich zachowania niewątpliwie przypominały te, które znamy z krwawych opowieści o Wołyniu.

Począwszy od 1945 roku Krajnę zaczęły zasiedlać osoby, które wcześniej mieszkały na wschodnich i centralnych terenach II Rzeczpospolitej. Nowi osadnicy przywozili ze sobą nie tylko ciężki bagaż z osobistymi rzeczami, ale często także ogromny balast tragicznych wspomnień z okresu II wojny światowej. Jedną z takich osób był Jan Biela z Krajenki, który był naocznym świadkiem zbrodni w Michniowie.

Albert Speer zaliczany jest do zbrodniarzy wojennych. Bez trudu jednak można odnaleźć teksty, które przedstawiają tego niemieckiego nazistę jako architekta i przyzwoitego człowieka. Oczywiście wspomniana praktyka stosowana jest nie tylko w jego przypadku. Na przykład na Krajnie pojawiła się w 2020 roku publikacja, która buduje podobne mity. Szczególnie rażą te związane z postacią doktora Kurta Messerschmidta, który w latach 1919-1945 pracował w Szpitalu Powiatowym w Złotowie.

Na ziemiach Krajny funkcjonowało kilka niemieckich obozów, w których w różny sposób prześladowano Polaków. Stosunkowo najmniej znany jest ten położony w Lipce (powiat złotowski). Funkcjonował nieco ponad 3 miesiące. Jego specyfika polegała na tym, że był prowadzony przez Wehrmacht. To właśnie żołnierze tej formacji dopuszczali się w nim morderstw i gwałtów na ludności cywilnej.