Niemieckie obozy, niemieckie zbrodnie, zbrodniarze

Niemieckie represje wobec ludności polskiej przybierały różne formy. Z reguły wspomina się o tych najbardziej drastycznych. Mowa zatem o mordach, torturach, znęcaniu się psychicznym i fizycznym (np. w obozach koncentracyjnych). Standardowo natomiast pomija się działalność niemieckiego aparatu administracyjnego, zwłaszcza tego niższego szczebla. Tymczasem także on był ważnym trybikiem w machinie służącej eksterminacji Narodu Polskiego. Przykładem z Krajny jest działalność dr. prawa Fritza Ackmanna, który od 1935 roku pełnił urząd landrata (starosty) złotowskiego.

Wielkanoc to czas, w którym zawsze przywoływana jest jedna z najbardziej charakterystycznych scen z Nowego Testamentu. Obok Jezusa pojawia się w niej Barabasz, który na skutek werdyktu tłumu, unika śmierci przez ukrzyżowanie. Co wtedy czuł? Na to pytanie zapewne znał odpowiedź Jan Pankowski, który uciekł sprzed plutonu egzekucyjnego. Historia ta wydarzyła się ponad 80 lat temu w pobliżu Górki Klasztornej.

Historia ta łączy się z człowiekiem, którego w jubileuszowej publikacji "Złotów 1370-2020" prof. Joachim Zdrenka przedstawił w jednoznacznie pozytywny sposób. Tymczasem doktor Kurt Messerschmidt z pewnością na taką laurkę nie zasłużył. Dowodzi tego historia złotowskich Romów, w którą niechlubnie wpisało się jego nazwisko.

W naszym regionie urodziło się wielu znanych nazistów. Najsłynniejszym był oczywiście Wernher von Braun z Wyrzyska. To jego rakiety V2 odbierały życie m.in. mieszkańcom Londynu. To on także (pośrednio) przyczynił się do śmierci około 25 tysięcy więźniów obozów koncentracyjnych, którzy uczestniczyli przy produkcji tej śmiercionośnej broni. Te fragmenty jego życiorysu uległy jednak zatarciu. Dlatego większość osób kojarzy Wernhera von Brauna jedynie z programem podboju Kosmosu i udanym lądowaniem Amerykanów na Księżycu. Zresztą nie tylko jemu udało się uniknąć odpowiedzialności za swoje niecne czyny. Przedstawiam historię kilku niemieckich nazistów, którzy przyszli na świat w naszym regionie lub mieli z nim związek.

Począwszy od 1945 roku Krajnę zaczęły zasiedlać osoby, które wcześniej mieszkały na wschodnich i centralnych terenach II Rzeczpospolitej. Nowi osadnicy przywozili ze sobą nie tylko ciężki bagaż z osobistymi rzeczami, ale często także ogromny balast tragicznych wspomnień z okresu II wojny światowej. Jedną z takich osób był Jan Biela z Krajenki, który był naocznym świadkiem zbrodni w Michniowie.

W lutym 1945 roku zamordowano na terenie Jastrowia kilkunastu pracowników przymusowych. Niektóre z odnalezionych zwłok były w bardzo złym stanie (m.in. ciała były nadgryzione przez świnie). Kto dokonał tych makabrycznych zbrodni? Łotysze? Niemcy? Sowieci?

Był jednym z najokrutniejszych zbrodniarzy na Krajnie w okresie II wojny światowej. Kazał rozerwać kobietę żywcem, inną zamordował chwilę po porodzie. Dopuścił się tez kilku gwałtów. Miał swój udział w torturowaniu i zabójstwie kilkudziesięciu osób. Okradał ludzi z ich dobytku. Lista jego zbrodni i ofiar jest bardzo długa. Znajdują się na niej także osoby noszące moje nazwisko. Kilka lat po wojnie zawisł na szubienicy. Czy spotkała go sprawiedliwa kara? Czy wobec takiej osoby można poczuć chociaż gram współczucia?

Jan Siering (Seering, Siring) przyszedł na świat w Złotowie. Z pewnością "zasłużył" na ujęcie w publikacji prof. Zdrenki "Złotów 1370-2020", która stanowi kompendium wiedzy o złotowskich Niemcach. Został jednak pominięty. Co na tym zaważyło?

Każda miejscowość na Krajnie posiada swojego lokalnego bohatera. W przypadku wsi Buntowo (powiat złotowski) dość łatwo go wskazać. Wspomina o nim bowiem tablica, która znajduje się na jednym z najbardziej charakterystycznych budynków w tej miejscowości. Napis na niej głosi: „Nauczyciel Konrad Konnak, zginął za polską szkołę w Buntowie. Cześć Jego pamięci. 1929-1959”.

Jesień 1939 roku zapisała się w dziejach ziem polskich przede wszystkim poprzez wiele tragicznych wydarzeń. Odzwierciedla to m.in. historia kilku miejscowości na Krajnie, w których niemieccy cywile mordowali swoich polskich sąsiadów. Przykładem Karolewo, Wysoka, Górka Klasztorna i Paterek. Krajniacy umierali także poza naszym regionem. Tragiczny finał jednej z takich historii rozegrał się w Białochowie koło Grudziądza, które oddalone jest o około 110 kilometrów od Wielkiego Buczka.