Historia regionu

„Walczyliśmy i walczymy o Wielką, Wolną i Niepodległą Polskę. W tej walce nie ustaniemy aż do ostatecznego zwycięstwa”. Te wzniosłe i pełne patriotyzmu słowa, które widnieją w dokumentach zarekwirowanych przez komunistyczną bezpiekę, pochodziły od księdza Klemensa Średzińskiego. Biografia byłego proboszcza parafii w Bługowie wciąż zawiera wiele tajemnic. Pozwala jednak na stwierdzenie, że należał do grona najlepszych synów Narodu Polskiego. Był bowiem jednym z wielu Bohaterów, którzy w czasach niemieckiej i sowieckiej okupacji ukazali w pełni, co to znaczy nosić w sobie gen polskości.

Na Krajnie wciąż względnie dużo osób pamięta o formacji Leona Mellera "Jędrusia". Dzieje się tak nie tyle ze względu na jej antykomunistyczną działalność, bo grupa istniała stosunkowo krótko, ale tragiczny koniec. Członkowie oddziału byli torturowani i trafili do komunistycznych więzień. Orzeczono wobec nich też rekordową ilość wyroków śmierci. Dziewięć z nich wykonano.

W 2014 roku Maria Kaczyńska została upamiętniona w Złotowie. Okolicznościowa tablica znajduje się na budynku przy ulicy ks. Domańskiego 27. Warto dodać, że fakt ten został pominięty w publikacji "Złotów 1370-2020" prof. Joachima Zdrenki. Nie on jeden.

W 1918 roku Polska odzyskała niepodległość. Jej nowy kształt terytorialny miał wielu ojców. Najczęściej wymienia się jednak czterech polityków: Józefa Piłsudskiego, Romana Dmowskiego, Ignacego Jana Paderewskiego i Wojciecha Korfantego. Współpracownikiem ostatniego z wymienionych Wielkich Polaków był ks. Teodor Jankowski, który przyszedł na świat w Złotowie. Przybliżam jego sylwetkę w ramach cyklu „Duchowieństwo z Krajny”.

Z okazji Narodowego Dnia Dzień Pamięci Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów na obywatelach Rzeczypospolitej Polskiej, który obchodzimy 11 lipca, wspominam tragiczne wydarzenia na wschodnich Kresach RP. Oczywiście czynię tak w oparciu o przeżycia tych mieszkańców Krajny, którzy po wojnie przybyli na nasze tereny z Wołynia i innych obszarów objętych ukraińskim bestialstwem.

W swoich poszukiwaniach historycznych czasami muszę się zatrzymać. Nie wynika to z braku chęci do dalszego odkrywania dziejów danej postaci. Powodem jest natomiast kłopot z dotarciem do źródeł, które lepiej mogłyby mi ją przybliżyć. W takich przypadkach stawiam kropkę i czekam. Czasami mijają lata i nie pojawia się nic interesującego. Tak jest m.in. w przypadku Władysława Lange, który urodził się w Zakrzewie (powiat złotowski). Z pewnością zasługuje on na miano Bohatera Narodowego i jakąś formę upamiętnienia. Dlatego mimo istotnych braków, bo np. nie ustaliłem daty jego śmierci, postanowiłem opublikować poniższy artykuł. Oczywiście liczę na to, że ktoś dopowie kilka zdań i wskaże przy tym źródło (np. w komentarzu), co pozwoli na pełniejsze poznanie dziejów tej postaci.

Henryka Brodziaka poznałem kilkanaście lat temu. Przyznam, że z wielu względów darzyłem sympatią tego człowieka. Najbardziej za jego miłość do historii Krajny, w tym zwłaszcza za niezwykle ważne opracowanie "To nie było wyzwolenie", które dokumentowało zbrodnie Sowietów na Ziemi Krajeńskiej w 1945 roku. Henryk Brodziak to także Honorowy Obywatel Miasta Krajenka. Właśnie od jego postaci rozpoczynam cykl artykułów "Patroni ulic, Honorowi Obywatele miast Krajny ".

Seria „Niemieckie obozy, niemieckie zbrodnie, zbrodniarze” doczekała się już kilkunastu artykułów. Cieszy mnie bardzo, że moje teksty spotykają się z dość dużym zainteresowaniem miłośników regionalnej historii. Świadczy o tym chociażby liczba Czytelników, która sięga już w tysiące. Z równą radością witam też wszelkie uwagi, które niejednokrotnie skutkują wprowadzeniem dodatkowych informacji. Dotychczas opowiadałem Państwu o zbrodniach dokonanych w latach 1939-1945 w naszym regionie. W ramach serii „Na Krajnie za Niemca” chciałbym wspomnieć też o ludziach, którzy urodzili się na Krajnie i zapisali „czarne karty” poza jej obszarem. Jedną z takich osób był Jan Siering (Seering, Siring), który przyszedł na świat w Złotowie.

W 2022 roku obchodzimy setną rocznicę utworzenia Związku Polaków w Niemczech. Mowa o organizacji, która szczególnie silne piętno odcisnęła w historii Krajny. Jednym ze spadkobierców jej idei był niewątpliwie prof. Władysław Brzeziński, którego setna rocznica urodzin również przypada w tym roku. Jego biografia jest dość powszechnie znana w naszym regionie. We wszystkich dostępnym publikacjach można jednak zauważyć pewien istotny brak. Mowa o okresie powojennym w jego życiorysie i epizodzie związanym z działalnością w antykomunistycznym podziemiu.

24 maja 2022 roku przypada 76 rocznica rozbicia aresztu PUBP w Wyrzysku. Dokonała tego formacja dowodzona przez Juliana Bauca i Mariana Myszkę. W zachowanych raportach "bezpieka" określała ją jako "terrorystyczno – rabunkową o zabarwieniu AK". Pojawiają się również zapisy, że była powiązana z NSZ.